Iedereen heeft het recht om in vrijheid te leven en zijn eigen keuzes te maken. Dat recht geldt ook voor cliënten. Bettie: “Zelf beslissen waar je wil wonen, werken en wat je in je vrije tijd doet. Binnen Careander hanteren we dan ook het uitgangspunt dat we geen onvrijwillige zorg toepassen, tenzij er sprake is van ernstig nadeel voor de cliënt en/of zijn omgeving.”

“In de eerste plaats gaan we op zoek of er manieren zijn om vrijwillige zorg te bieden in plaats van onvrijwillige zorg. Mocht dit niet lukken en zijn er geen alternatieven, dan past Careander onvrijwillige zorg zo zorgvuldig mogelijk, zo kort mogelijk en met de minste impact toe”, vertelt Bettie. Voor begeleiders is het een continue afweging: wanneer is de veiligheid in het geding en gaat veiligheid boven het recht op vrijheid om je eigen leven in te richten.”

Het stappenplan

Hoe Careander omgaat met onvrijwillige zorg en welke stappen er gezet moeten worden, door wie en wanneer, staan beschreven in een stappenplan. Het volgen van het stappenplan zorgt ervoor dat er zorgvuldig wordt omgegaan met onvrijwillige zorg en dat Careander daarnaast voldoet aan de eisen van de wet.

“Wat ik een belangrijke stap in het stappenplan vind, is dat de cliënt en/of zijn vertegenwoordiger ook betrokken worden bij de te nemen stappen en besluiten”, vertelt Bettie. “Daarbij wijzen we de cliënt er op dat hij gebruik kan maken van de cliënt vertrouwenspersoon als hij het niet eens is met de onvrijwillige zorg. Wanneer we onvrijwillige zorg inzetten wordt de cliënt zelf, zijn vertegenwoordiger en de WZD-functionaris van Careander betrokken.”

Met elkaar in gesprek 

Bettie vertelt dat het belangrijk is om met elkaar het gesprek te voeren over onvrijwillige zorg. In de driehoek cliënt-vertegenwoordiger en begeleider. ‘Wat wil de cliënt?’, is het uitgangspunt. Zowel voor vertegenwoordigers als voor begeleiders kan het lastig zijn om de eigen ideeën over wat goed is los te laten. Want hoe ga je bijvoorbeeld om met een cliënt die niet wil sporten of bewegen, ondanks dat het goed is voor diegene. “Dit is een uitdaging voor de begeleiders. Hun omgeving maakt zich wellicht zorgen en zou graag zien dat er meer gesport wordt. Begrijpelijk, maar het is belangrijk om geen regels aan de cliënt op te leggen, als er geen sprake is van een ernstig risico.”

De begeleiders staan voor de taak om de cliënten te ‘verleiden’ tot verantwoorde keuzes. Dit is de grootste uitdaging, waarbij creatieve behandelingswijzen nodig zijn om cliënten te ondersteunen bij het maken van goede keuzes. “Het gesprek aangaan met elkaar, hierbij echt naar elkaar luisteren en de wens van de cliënt voorop stellen is essentieel”, besluit Bettie haar verhaal.